Pera Müzesi Film ve Video Programları, İstanbul Araştırmaları Enstitüsü’nün Meşgul Şehir:İşgal İstanbul'unda Siyaset ve Gündelik Hayat 1918-1923 sergisine paralel olarak hazırladığı ''İşgallerin Gölgesinde” programında izleyiciyi, sinema tarihinin dönüm noktalarından biri olan İtalyan Yeni Gerçekçiliği’nin doğduğu yıllara götürüyor. Akımın öncü figürlerinden Roberto Rosellini’nin 1945 -1948 yılları arasında, İkinci Dünya Savaşı’nın hemen ardından çektiği Savaş Üçlemesi’ni izleyiciyle buluşturan program, savaşın şehirler ve toplumlar üzerinde yarattığı radikal etkilerin izlerini sürüyor. Roma Açık Şehir, Hemşehri ve Almanya Sıfır Yılı filmlerinden oluşan üçleme, çoğunluğu amatör oyunculardan oluşan kadrosu ve geleneksel kalıpların dışına çıkan özgün anlatım teknikleriyle dikkat çekiyor.
Savaşta, işgalde ve işgalden sonra insan manzaraları
Üçlemenin ilk filmi olan Roma Açık Şehir (1945), Nazi işgali altındaki kentte günlük hayatı ve direnişi perdeye taşıyor. 1946’da Cannes Film Festivali’nde Büyük Ödül’ü kazanan ve yeni gerçekçi sinemanın ilk örnekleri arasında yer alan Roma Açık Şehir, baskıcı rejimin yarattığı tehlike ve ikilemlerle yüzleşirken özgürlük mücadelesi veren sıradan insanların hikayelerine odaklanıyor. II. Dünya Savaşı’nın son günlerinde işgal altındaki Roma’nın kasvetli sokaklarında geçen film, Nazi karşıtı direnişin gölgesinde, partizan Giorgio Manfredi, nişanlısı Pina ve yardımsever rahip Don Pietro Pellegrini’nin kaderlerinin dramatik bir şekilde birleşmesini anlatıyor.
Üçlemenin ikinci filmi Hemşehri (1946), II. Dünya Savaşı’nın son evrelerinde İtalya’nın kurtuluşu esnasında ülkenin altı farklı şehrinde yaşanan hikayeleri takip ediyor. Belgeselvari estetiğiyle dikkat çeken film, kurtarıcı güçler ile İtalyan halkı arasındaki etkileşimler üzerinden farklı kültürlerin iletişim kurma mücadelelerini ve insanların anormal koşullar altında gündelik yaşamlarını sürdürme çabalarını işleyen altı farklı bölümden oluşuyor.
Savaş Üçlemesi’nin son halkası Almanya Sıfır Yılı (1948) ise savaş sonrası harabeye dönmüş Berlin sokaklarında yaşanan sefaleti, 12 yaşındaki bir çocuğun trajik öyküsü üzerinden izleyiciye aktarıyor. Kardeşleri ve hasta babasıyla birlikte bombalanmış bir apartman dairesinde yaşayan Edmund, sokakta tanıştığı gençlerin kurduğu karaborsa işlerine dahil olduktan sonra, Nazi sempatizanı eski bir öğretmenin ve diğer kötü niyetli karakterlerin etkisine maruz kalır. Öncüllerinden çok daha kasvetli bir atmosfere sahip olan Almanya Sıfır Yılı, faşizmin bireyler ve toplumlar üzerindeki yıkıcı etkilerini keskin ve sarsıcı bir gerçekçilikle gözler önüne seriyor.
Gösterim programı şu şekilde:
Roma Açık Şehir | 15 Ekim Pazar, 15.00 | 2 Aralık Cumartesi, 15.00
Yönetmen: Roberto Rossellini / Oyuncular: Aldo Fabrizi, Anna Magnani, Marcello Pagliero, Vito Annicchiarico / İtalya, 1945, 103', DCP, siyah beyaz / İtalyanca; Türkçe, İngilizce altyazılı
Hemşehri | 18 Ekim Çarşamba, 19.00 | 8 Aralık Cuma, 19.00
Yönetmen: Roberto Rossellini / Oyuncular: Carmela Sazio, Robert Van Loon, Benjamin Emanuel, Alfonsino Bovino / İtalya, 1946, 126', DCP, siyah beyaz/ İtalyanca; Türkçe, İngilizce altyazılı
Almanya Sıfır Yılı | 22 Ekim Pazar, 15.00 | 10 Aralık Pazar, 15.00
Yönetmen: Roberto Rossellini / Oyuncular: Edmund Meschke, Ernst Pittschau, Ingetraud Hinze, Franz Krüger / İtalya, Fransa, Almanya, 1948, 78', DCP, siyah beyaz / İtalyanca, Almanca; Türkçe, İngilizce altyazılı