Stratejik hızlı bilanço küçültmesi… 2014 – 2017 model tapering döneminden farklı dinamikleri içeren parasal sıkılaşma, proaktif enflasyon yönetimi anlamında daha fazla küçülmeyi de beraberinde içermek zorunda. Çünkü 2020 Mart döneminden itibaren Covid’in etkilerini kırmak için basılan eksesif likiditenin ayrıca enflasyon yaratmasından endişe edilecek bir boyut var. Dolayısıyla, Fed’in QE sonlandırdıktan ve faiz artırmalarına geçtikten sonrasında QT aşamasında bu sefer 3 yıl beklemeyeceğini anlamak gerekiyor.
İtfalar ile elemine olacak tahviller… Normal bir bilanço küçültmesinde Fed, itfası gelen tahvilleri yerine koymaz ve bu kağıtlar bilançodan düşülür. Şimdi, bilanço doğal bir büyüme gerçekleştirmediği için (2014 seviyesinin neredeyse 2 katı bir büyüklük söz konusu), küçülmenin de doğal olarak gerçekleşmeyeceğini varsayacağız. Yani bilançonun GSYH üzerinde kapladığı alanın daraltılması gerekiyor. GSYH ise daha normal bir oranda büyüyeceği için o taraftan bir sorun yaşamayacağız. Fed’in bilanço ayrıntılarından Hazine ve MBS itfalarına baktığımızda tablodaki gibi bir durumun olduğunu görüyoruz.
Menkul Kıymetler, Krediler ve Seçilmiş Diğer Varlık ve Yükümlülüklerin Vade Dağılımı, 12 Ocak 2022… Kaynak: Federal Reserve, FRED
Hazine’nin kısa vadede itfası gerçekleşecek tahvilleri yaklaşık olarak 1,1 trilyon dolarlık bir alan kaplıyor (15 gün içinde 77 milyar, 3 ay içinde 329,7 milyar, 1 yıl içinde 728 milyar). Fed, bu tahvilleri yerine koymadığında (piyasadan tahvil alıp repo ve deposit veriyor) bu kadarlık bir likiditeyi çekmiş olacak. 1 ila 5 yıl içinde itfası gelecek olan Hazine tahvilleri ise 2,2 trilyon dolarlık bir alan kaplıyor. Bu da Fed’in bilançosu sadece Hazine tahvillerinden 5 yıl içinde 3,3 trilyon dolar azalacak anlamına geliyor. Burada azaltıma MBS'lerin ’atılması gerektiği açık, çünkü konut piyasası da sürekli artıyor ve aslında şişen talep ve artan fiyatlarda mortgage oranları da bir sorun.
Likidite ve faiz riskleri… Fed kısa vadeli tahvillerin itfasını beklerken, uzun vadeli tarafta da tahvil satışı yaparak bilançoyu daha hızlı daraltacaktır. Böylesine bir hamle, kısa vadeli faizlerde daha stabil, uzun vadeli faizlerde ise daha yüksek hareket getirecektir. Getiri eğrisi kontrolü anlamında uzun vadeli tarafa bilanço yönetimi ile etki etmesi anlaşılabilir bir durum. Fed tahvilleri azaltırken, bilançodaki rezerv payı ve gecelik repo/ters repo işlemlerinin durumu kritik olacak. Para politikası başarısızlığını önlemek için piyasadaki likidite ve teminat durumunun uyumsuzluğundan korunmak gerekiyor. Bu kapsamda Fed, SRF kapsamında Hazine menkul kıymetlerine, ajans borç senetlerine ve ajans ipoteğine dayalı menkul kıymetlere karşı günlük gecelik repo operasyonları gerçekleştiriyor. Bir yandan da, FIMA repo kolaylığı kapsamında, Fed, yabancı resmi kurumlarla, New York Fed’de muhafaza edilen Hazine menkul kıymetlerine karşı gerektiğinde gecelik repo anlaşmaları yapmaktadır. Para politikasının etkin bir şekilde uygulanmasını ve piyasanın düzgün işleyişini desteklemek için para piyasalarında repo imkanlarının destek işlevi görmesi noktasında işlevsellik isteniyor.
Sonuç? Merkez Bankası, para politikası araçlarını kısa vadeli faizleri kontrol etme noktasında kullanırken, bilanço azaltımı kapsamındaki satışlarla uzun vadeli tahvil faizlerine ve konut faizlerine etki edecektir. Fed bilanço akışının Hazine getirileri üzerindeki etkisi son derece belirsiz, bunu aynı zamanda öngörülen Fed fonlama oranı ile de beraber değerlendirmek gereklidir. En muhtemel sonucun, uzun vadeli Hazine getirileri üzerinde yukarı yönlü baskının artması noktasıdır, bu da teorik %2,50 bandına doğru hareket beklentimizi desteklemektedir.
Kaynak Tera Yatırım-Enver Erkan
Hibya Haber Ajansı