?in ile Orta Asya ?lkeleri arasındaki diplomatik ilişkilerin kurulmasının ?zerinden 30 yıldan fazla bir s?re ge?ti ve bu s?re zarfında devletler arasında başarılı ilerlemeler kaydedildi. ?in, Orta Asya ile stratejik ortaklık ilişkilerini kurarak beş ?lke ile işbirliğini g??lendirdi. Orta Asya, ?in'in stratejik ortaklık b?lgesi haline gelerek ?in’in komşu ?lkeleri arasında bir ?nc?l?k rol? ?stlendi. İki taraf arasındaki ilişkilerin hızlı ve s?rekli bir şekilde gelişerek ilerlemelerin kaydedilmesinde doğru bir ilişki geliştirme yolunun bulunması etkili oldu.

Doğru ilişki yolunun belirlenmesi aşağıdaki unsurlara bağlıdır. İlk olarak, eşitlik esasına dayanmalıdır. Devletler arasında coğrafi ve demografik farklılıklar olsa da işbirliği, eşitlik temelinde olmalıdır. ?in ile Orta Asya ?lkeleri arasındaki diplomatik ilişkilerde, eşitlik ve karşılıklı yarara dayalı kurallar daima uygulanmıştır. ?in, Orta Asya ?lkelerinin i? işlerine m?dahale etmek yerine bu ?lkelerin egemenliği ve toprak b?t?nl?ğ?n? kararlılıkla desteklemekte ve kendi tarihleri, gelenekleri ve koşullarına uygun olarak kalkınma yolunu se?melerine saygı g?stermektedir. ?in, Orta Asya ?lkelerinde uzun vadeli istikrar ve refahın ger?ekleşmesini temenni etmektedir.

2022 yılının eyl?l ayında ?in Cumhurbaşkanı Xi Jinping, ?zbekistan’ı ziyaret ettiğinde ?zbekistanlı mevkidaşı Mirziyoyev tarafından ?st D?zey Dostluk Nişanı ile onurlandırıldı.

İkinci olarak, karşılıklı g?ven b?y?k ?nem taşımaktadır. Y?ksek d?zeyde ve karşılıklı siyasi g?ven, ?in ile Orta Asya ?lkeleri arasındaki ilişkilerin temel niteliğidir. Lider diplomasisi, bu alanda y?nlendirici bir rol oynamıştır. ?in'in ?st d?zey lideri Xi Jinping, Orta Asya'yı bir?ok kez ziyaret ederken, Orta Asya liderleri de defalarca ?in'i ziyaret etmiştir. Xi Jinping ve beş Orta Asya ?lkesinin liderleri, Ocak 2022'de video konferansı aracılığıyla bir zirve ger?ekleştirdi. S?z konusu beş ?lkenin liderleri, Şubat 2022'de Beijing Kış Olimpiyat Oyunları'na katılmak ?zere Beijing'e geldiler. Haziran ayında ?in+Beş Orta Asya ?lkesi Liderler Zirvesi mekanizması kuruldu.

Kazakistan’daki Zhanatas R?zgar Elektrik Santrali’ndeki r?zgar t?rbinleri. Bu 100 MV’lik santral projesi, ?in ve Kazakistan’ın işbirliğiyle ger?ekleştirilen en b?y?k Orta Asya r?zgar enerjisi projesi

???nc? olarak, karşılıklı yarar b?y?k ?nem taşımaktadır. ?in ile Orta Asya ?lkeleri arasındaki ekonomik işbirliği, eşitlik ve karşılıklı yarara dayalı kurallar temelinde son derece hızlı bir şekilde gelişmektedir. ?in, T?rkmenistan, ?zbekistan ve Kırgızistan'ın en b?y?k ticari ortağı konumundadır. ?in-Orta Asya Doğalgaz Boru Hattı, ?in-Kazakistan Ham Petrol Boru Hattı ve ?in-Kırgızistan-?zbekistan Karayolu gibi projeler başarıyla inşa edilmiş ve hizmete girmiştir. Ayrıca, Orta Asya b?lgesinden ge?en ?in-Avrupa y?k tren hatları hızla gelişmektedir. ?in ile Orta Asya ?lkeleri, ortak istişare, ortak inşa ve paylaşım prensipleri temelinde "Kuşak ve Yol" inşasını birlikte hızlandırarak bir?ok başarı elde etmişlerdir.

?in ile ?zbekistan, işbirliğiyle aşı ?retti. ?alışanlar, COVID-19 rekombinant aşı ?retimini yapıyor.

D?rd?nc? olarak, yardımlaşma b?y?k ?nem taşımaktadır. COVID-19 salgınının ortaya ?ıkmasının ardından ?in ile Orta Asya ?lkeleri, birbirleriyle yardımlaşarak salgınla ortak m?cadele etmişlerdir. ?in, b?y?k miktarda yardım malzemesini Orta Asya ?lkelerine sağlamıştır. ?zbekistan ile yapılan işbirliği sayesinde aşı ?retimi ger?ekleştirilmiştir. Uluslararası sahnede sıkı işbirliğini s?rd?ren taraflar, ?ok taraflılığın ?nemini vurgulayarak daha adil ve mantıklı bir uluslararası d?zenin sağlanmasını talep etmektedir.

?zbekistan’daki Taşkent Konfu?y?s Enstit?s?’nde ?ğrenciler ?in hattını ?ğreniyor.

​​​​​​Beşinci olarak karşılıklı ?ğrenme. ?in ile Orta Asya ?lkeleri arasındaki temas, uzun bir ge?mişe dayanıyor. Son yıllardır iki taraf arasındaki k?lt?rel ve beşeri temaslar daha y?ksek seviyelere ulaştı. ?in, Orta Asya ?lkelerinde Konfu?y?s Enstit?leri’ni a?tı ve ?ince Orta Asyalı gen?ler arasında rağbet g?ren bir yabancı dil oldu. Orta Asya ?lkelerinden ?in’e gelen ?ğrencilerin sayısı yıldan yıla artıyor. ?in ile bu ?lkeler, k?lt?r, spor ve sanat temaslarını yoğunlaştırarak birbirini daha yakından tanıma fırsatını sağladı.

?in Cumhurbaşkanı Xi’nin belirttiği gibi, ?in, her zaman Orta Asya ?lkelerinin g?venilebilir ve dayanılabilir iyi komşusu, iyi ortağı, iyi dostu ve iyi kardeşidir. ?in, Orta Asya ?lkeleriyle el ele vererek daha sıkı bir ?in-Orta Asya Kader Birliği’ni kurmaya hazırdır.

Kaynak: ?in Uluslararası Radyosu

Hibya Haber Ajansı