Küresel askeri harcamalar, 2022 ve 2023 yılları arasındaki yüzde 6,8'lik artış 2009 yılından bu yana görülen en yüksek artış ile SIPRI'nin 60 yıllık tarihinde kaydettiği en yüksek düzeye ulaştı.
Düşünce kuruluşu analistlerine göre, ilk kez beş coğrafi bölgenin tamamında askeri harcamalarda artış yaşandı: Afrika, Avrupa, Orta Doğu, Asya-Okyanusya ve Amerika.
SIPRI'nin askeri harcamalar ve silah üretimi programında kıdemli bir araştırmacı olan Nan Tian, hükümetler silahlanma yarışına girdikçe istenmeyen bir yangın riskinin arttığına dikkat çekerek, "Askeri harcamalardaki eşi benzeri görülmemiş artış, barış ve güvenlik alanındaki küresel bozulmaya doğrudan bir yanıttır. Devletler askeri güce öncelik veriyor ancak giderek daha değişken hale gelen jeopolitik ve güvenlik ortamında bir etki-tepki sarmalına girme riskiyle karşı karşıyalar" dedi.
Silahlanmaya en büyük para harcayan ABD (yüzde 37) ve Çin (yüzde 12), harcamalarını sırasıyla yüzde 2,3 ve yüzde 6 artırarak küresel askeri harcamaların yaklaşık yarısını oluşturdu.
Washington teknolojik gelişmelerin ön saflarında yer almaya çalışırken, ABD hükümeti "araştırma, geliştirme, test ve değerlendirme" için 2022 yılına kıyasla yüzde 9,4 daha fazla harcama yaptı.
SIPRI'nin raporuna göre, Rusya'nın Kırım'ı ve Ukrayna'nın doğusundaki Donbas bölgesini işgal ettiği 2014 yılından bu yana ABD, odağını karşı ayaklanma operasyonları ve asimetrik savaştan "gelişmiş askeri kabiliyetlere sahip düşmanlarla olası bir çatışmada kullanılabilecek yeni silah sistemleri geliştirmeye" kaydırıyor.
Askeri harcamalarda ABD'nin gölgesinde kalsa da, dünyanın en büyük ikinci harcamacısı olan Çin, 2022'ye göre yüzde 6'lık bir artışla 2023'te tahmini 296 milyar dolar ayırdı. En büyük büyüme dönemleri 1990'lar ve 2003-2014 yılları arasında olmasına rağmen, son 29 yılda savunma harcamalarını istikrarlı bir şekilde arttırmıştır.
SIPRI'ye göre geçen yılki tek haneli büyüme rakamı Çin'in son zamanlardaki daha mütevazı ekonomik performansını yansıtıyor.
Rapora göre ABD ve Çin'i Rusya, Hindistan, Suudi Arabistan ve İngiltere takip ediyor.
Kremlin'in askeri harcamaları, Ukrayna ile tam ölçekli bir savaşın yaşandığı 2023 yılında, 2022 yılına kıyasla yüzde 24, Kırım'ı işgal ettiği 2014 yılına kıyasla ise %57 daha yüksek. Rus hükümetinin toplam harcamalarının yüzde 16'sına denk gelen GSYH'nin yüzde 5.9'u oranındaki harcamalarla 2023 yılı, Sovyetler Birliği'nin dağılmasından bu yana kaydedilen en yüksek düzeylere işaret ediyor.
Çin ve Pakistan ile artan gerilimin ortasında, Hindistan'ın harcamaları 2022'ye göre yüzde 4,2, 2014'e göre ise yüzde 44 oranında artarak personel ve operasyonel maliyetlerdeki artışı yansıttı.
Suudi Arabistan'ın harcamalarındaki yüzde 4,3'lük artışın 75,8 milyar $'a ya da GSYH'nin yüzde 7,1'ine ulaştığı tahmin edilirken, bu artışın Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin ardından Rus olmayan petrole yönelik artan talep ve yükselen petrol fiyatlarından kaynaklandığı belirtildi.
Orta Doğu'daki harcamalar yüzde 9 artarak tahmini 200 milyar dolara ulaşırken, bu bölge yüzde 4.2 ile dünyada GSYH'ye oranla en yüksek askeri harcamanın yapıldığı bölge olurken, bu bölgeyi Avrupa (yüzde 2.8), Afrika (yüzde 1.9), Asya ve Okyanusya (yüzde 1.7) ve Amerika (yüzde 1.2) izledi.
Bölgede Suudi Arabistan'ın ardından ikinci, Türkiye'nin ise önünde yer alan İsrail'in askeri harcamaları, büyük ölçüde Gazze'deki saldırısın etkisiyle yüzde 24 artarak 27,5 milyar dolara ulaştı.
İran Orta Doğu'daki en büyük dördüncü askeri harcama yapan ülke oldu. İran'ın harcamaları küçük bir artışla (yüzde 0,6) 10,3 milyar dolara ulaştı. SIPRI, toplam askeri harcamalar içinde Devrim Muhafızları'na ayrılan payın en azından 2019'dan bu yana artmakta olduğunu söyledi.
Ukrayna 2023 yılında dünyanın en büyük sekizinci askeri harcamacısı oldu ve yıllık yüzde 51'lik artışla 64,8 milyar dolara ulaşarak Rusya'nın o yılki askeri harcamalarının sadece yüzde 59'una denk geldi.
