Bugüne kadar Valilik ile aramızda toplam 5 yazışma gerçekleştirildi. 27.05.2024 tarihinde bize tebliğ edilen yeni yazı ekinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma Genel Müdürlüğü ’nün sendikamız hakkındaki görüşü de tarafımıza tebliğ edilmiştir. Yazının özeti şöyledir; Hukuk mevzuatımıza göre sadece işçiler, işverenler ve kamu çalışanları sendika kurabilir. Emeklilerin sendika kurabileceklerine dair bir yasal düzenleme olmadığı için siz dernek veya vakıf kurabilirsiniz diyorlar.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma Genel Müdürlüğü ve Ankara Valiliği İl Sivil Toplumla İlişkiler Müdürlüğü’nün bu değerlendirmeleri hukukun evrensel kuralları ve ülkemizin taraf olduğu uluslararası sözleşmelere aykırılık arzetmektedir. Şöyle ki;
1 - Aslında ilgili bakanlık ve valilik de yaptığı değerlendirmenin hukuki olmadığının farkındadır ve bu yüzden de tüm yazılar: *EMEKLİ MECLİSİ SENDİKASI (EMS) GENEL MERKEZİ’ne hitaben yazılıp postaya verilmiştir. Bu her iki idari kurumun da EMEKLİ MECLİSİ SENDİKASI (EMS)’nin fiilen ve hukuken var olduğunu kabul ettiği anlamına gelmektedir.
2 -Ülkemizin taraf olduğu uluslararası sözleşmeleri bir tarafa bırakırsak; iç hukukumuzda emeklilerin sendika kurabileceklerine dair bir düzenleme olmadığı doğrudur ancak İÇ HUKUKUMUZDA EMEKLİLERİN SENDİKA KURAMAYACAKLARINA DAİR BİR YASAKLAYICI DÜZENLEME DE YOKTUR. ÇAĞDAŞ TOPLUMLARDA ASOLAN ÖZGÜRLÜKLERDİR, YASAKLAR İSE İSTİSNA. Bunun anlamı şudur: Eğer bir eylem veya edim yasalarla açıkça men edilmemiş ise o hak hukuken tanınmış demektir. Emeklilerin sendika kurmalarını yasaklayan hiçbir yasal düzenleme olmadığına göre öyle ise EMEKLİLER SENDİKA KURABİLİRLER.*
3- Anayasanın 90.maddesinin son fıkrası aynen şöyledir: “ Usulüne göre yürürlüğe konulmuş Milletlerarası andlaşmalar kanun hükmündedir. Bunlar hakkında Anayasaya aykırılık iddiası ile Anayasa Mahkemesine başvurulamaz. Usulüne göre yürürlüğe konulmuş temel hak ve özgürlüklere ilişkin milletlerarası andlaşmalarla kanunların aynı konuda farklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda milletlerarası andlaşma hükümleri esas alınır.” diyor.
Oysaki aşağıda açıkladığımız üzere anayasanın 90.maddesine göre iç hukuk normuna dönüşmüş olan bir çok uluslararası sözleşme, herkes gibi biz emeklilere de sendikalaşma hakkını tanır. Şöyle ki:
Zira İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi'nin 23. Maddesi;
“ Herkesin, çıkarını korumak için sendika kurma ya da sendikaya üye olma hakkı vardır.” Diyor.
B.M. Ekonomik Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi'nin 8, maddesi ise; “Bu Sözleşme’ye Taraf Devletler aşağıdaki hakları güvence altına almakla yükümlüdürler:
(a)Herkesin, ekonomik ve sosyal çıkarlarını geliştirmesi ve koruması için sendika kurma ve yalnızca ilgili örgütün kurallarına bağlı olarak dilediği sendikaya girme hakkı. Bu hakkın kullanılmasına, yasalarda belirtilen ve demokratik bir toplumda ulusal güvenlik ve kamu düzeni menfaati ya da başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması bakımından gerekli olan sınırlamalardan başka bir sınırlama getirilemez.
BM, Medeni ve Siyasi Haklara ilişkin Sözleşmenin 22 maddesi Örgütlenme özgürlüğü başlığını taşımaktadır. Bu maddeye göre; “Herkes başkalarıyla bir araya gelerek örgütlenme özgürlüğü hakkına sahiptir; bu hak, kendi menfaatlerini korumak için sendika kurma ve sendikaya katılma hakkını da içerir.”
Avrupa Birliği Temel Haklar Şartının 12. Maddesi Toplanma ve örgütlenme özgürlüğü başlığını taşımaktadır. Bu maddeye göre; “Herkes, barışçıl bir biçimde toplanma özgürlüğü ile her düzeyde, özellikle siyaset, sendika ve yurttaşlıkla ilgili konularda örgütlenme özgürlüğü hakkına sahiptir. Bu, herkesin kendi çıkarlarını korumak için sendika kurma ve sendikalara girme hakkını da içeri" der.
Keza Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 11/1 maddesi de “herkes” gibi emeklilerin de sendikalaşmasına hak tanımaktadır.
“ Herkes barışçıl olarak toplanma ve dernek kurma hakkına sahiptir. Bu hak, çıkarlarını korumak amacıyla başkalarıyla birlikte sendikalar kurma ve sendikalara üye olma hakkını da içerir. ” Diyor.
Bütün bu uluslararası sözleşmelere ve anayasanın 90. Maddesine rağmen “emekliler sendika kuramaz” demek, mevcut hukuku yok saymaktır.
BİZLER, EMEKLİ MECLİSLERİ SENDİKASI’NA HUKUKSAL STATÜ ELDE ETMEK VE 30 YILDIR ELDE EDİLEMEYEN SENDİKALAŞMA HAKKINI ALIP TÜM EMEKLİ DOSTLARIMIZA ARMAĞAN ETMEK İÇİN ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI İLE ANKARA VALİLİĞİ’NE KARŞI YARGI YOLUNA GİDECEĞİMİZİ KAMUOYUNA VE EMEKLİ DOSTLARIMIZA DUYURURUZ .
EMEKLİ MECLİSLERİ SENDİKASI KOORDİNASYON MERKEZİ
Devran Yiğit Sinanoğlu
