Enerji piyasası yorumcuları da, somut gelişmeleri değerlendirirken, “net uzunluk” olarak bilinen petrole yönelik finansal talebin, tarihin en düşük noktasına gerilediğine dikkat çekiyor. Enerji piyasalarında “net uzunluk”, petrol fiyatlarının yükseleceğini öngören yatırımcıların sayısının (uzun pozisyonlar) ile, düşeceğini öngören yatırımcıların sayısı (kısa pozisyonlar) arasındaki farkı ifade ediyor. Net uzunluk düşük olduğunda, fiyatların artacağına dair inancın azaldığı anlamına geliyor.
Ancak, bu son gelişmelerdeki "daha da çarpıcı" olan, Brent ham petrolü için türev piyasasının da ilk kez “net kısa” olmasıdır. Bu da artık petrol fiyatlarının düşeceğine inanan yatırımcıların sayısının, yükselmesini bekleyenlerden daha fazla olduğu anlamına geliyor. Bu önemli bir durum; çünkü, piyasada böylesi bir kötümserlik görmek nadir rastlanan bir durum, özellikle de fiziki küresel petrol stokları günde yaklaşık bir milyon varil hızla düşerken.
Bu neden önemli? Tipik olarak, petrol arzı düşük olduğunda, fiyatlar arz daralması nedeniyle yükselme eğilimindedir. Ancak şu anki durum alışılmadık; fiziki petrol stokları azalırken dahi, finans piyasası daha düşük fiyatlar üzerine bahis oynuyor gibi görünüyor. Sıkı arz durumu göz önüne alındığında, piyasanın gelecekteki fiyat artışları potansiyelini hafife aldığına inanabilirler. Piyasanın uzmanlarına göre, petrol piyasasının finansal ve fiziksel tarafları arasındaki bu gerilim, ufukta volatilite ve fiyat dalgalanmalarının olabileceğini gösteriyor.
Hedge fonları ve diğer para yöneticileri, ABD Emtia Vadeli İşlemler Komisyonu’nun (CFTC) piyasa pozisyonları hakkında bilgi yayınlamaya başlamasından bu yana ham petrolde en fazla düşüş eğilimine girdiler ve Brent ve WTI net uzun pozisyonları 3 Eylül'de sona eren haftada sadece 139.242 lot düzeyinde kaldı. Trafigura petrol ticareti başkanı Ben Luckock, en büyük tüketici ülke olan Çin'de giderek zayıflayan talep nedeniyle petrolün yakında 60'lara düşeceğini söyledi. ABD'li yatırım kuruluşu Citi'nin 2025 fiyat tahminini varil başına sadece 60 dolara düşürmesi, Morgan Stanley ve Bank of America'nın da beklentilerini 75 dolara indirmesiyle genel bir aşağı yönlü revizyona yol açtı.
Bu konuda diğer önemli gösterge de, Kasım 2024 ve Kasım 2027 kontratları arasındaki, çok uluslu Amerikan finansal hizmetler şirketi Intercontinental Exchange’in (ICE) Brent’te yalnızca bir ay önce varil başına 9,0 dolar olan 36 aylık farkın, bu kadar kısa süre içinde “2 dolara” düşmesi nedeniyle, ham petrol vadeli işlemlerinin hızla düşüşe geçebileceğine dikkat çekiliyor. Dolayısıyla, özellikle son birkaç hafta içinde şiddetli bir şekilde çok düşük düzeylere çekilen petrol fiyatlarında, future (vadeli) kontratlarındaki düşüşün de süreceğine dikkat çekiliyor.
Enerji piyasalarının ünlü Kanadalı yorumcusu Eric Nuttall, bu gelişmeleri, “Net uzunluk (yani petrole olan finansal talep) tarihin en düşük seviyesinde olmakla kalmıyor, aynı zamanda Brent için kağıt piyasası da tarihte ilk kez net açık veriyor. Tüm bunlar olurken fiziksel küresel petrol stokları tüm zamanların en düşük seviyesinde ya da buna yakın” diye özetliyor.
Nuttall’ın bu yorumunu, giderek daha da öne çıkan iklim krizi ve buna bağlı olarak alınan önlemler de destekliyor.Yaygın olarak bilindiği gibi, petrol ve gaz faaliyetleri günümüzde enerji kaynaklı sera gazı emisyonlarının yaklaşık yüzde 15'ini oluşturuyor ve sektör bu emisyonları hızlı ve uygun maliyetli bir şekilde azaltma kabiliyetine ve kaynaklarına sahip.
Karbon yakalama, kullanma ve depolamasının (CCUS) ölçeklendirilmesi ve düşük emisyonlu hidrojen kullanımının yaygınlaştırılması tamamlayıcı rol oynamakla birlikte, bu teknolojilerin yaygınlaştırılmasını ve teknoloji öğrenimini hızlandırarak enerji dönüşümlerinin diğer yönlerine olumlu yayılma konusunda önemli bir potansiyeli bulunuyor; bu nedenle, başta petrol ve ürünlerinin kullanımını hızla azaltmak ve ortadan kaldırmak için sürdürülen mücadeleler giderek daha çok önem ve taraftar kazanıyor; tüm bunlar da petrol fiyatanı dönüşü olmayan büyük çöküşe doğru kaymaya zorluyor.
Hibya Ekonomi ve Uluslararası Haberler Servisi
Hibya Haber Ajansı
