Döviz kurundaki yükselişle Türkiye’de yaşanan ekonomik kriz, derinleşirken; krizden en fazla etkilenen sanayi sitelerinde esnaflar, iş yapamaz duruma geldi. Dolardaki artış, yedek oto parçalarının fiyatlarını etkilerken; Diyarbakır 3’üncü Sanayi Sitesi’ndeki esnaflar ve Siteni Yönetim Kurulu Başkanı Ekrem Kalkan, yaşanan kriz, fiyat artışları ve esnafların durumu hakkında değerlendirmelerde bulundu.
‘KİRA ÖDENMEYECEK DURUMA GELİNDİ’
3’üncü Sanayi Bölgesi Başkanı Ekrem Kalkan, sanayide bulunan malzemelerin çoğunluğunun dolar üzerinden gelmesiyle birlikte oto parçalarının da etkilendiğini belirterek, “Esnaflar artık kirasını ödemeyecek duruma geldi, sigorta primleri yükselmiş. Eğer sanayide 800 dükkan varsa bunun ancak 50 tanesi iş yapabiliyor. O da mecburi, zorunlu olan iş makinaları, uzun seyahat eden kamyon şoförleri bakım yapıyor” şeklinde konuştu.
‘BAZI KİŞİLER DOLARI FIRSAT BİLEREK FİYAT ARTIRIYOR’
Doların yükselişini bahane edip kendi başına fiyat artıran kişilerin de olduğunu dile getiren Kalkan, “Bazıları dolar yükselmiş diyerek kendi başına fiyat artışına gidiyor. Dolar üzerinden gelen bazı parçalar olabilir; ama bir cıvata, bir kayış da dolar üzerinden gelmiyor. Bazıları araç parçalarına yüzde 60, yüzde 100 zam yapıyor. Burada büyük bir fırsatçılık da dönüyor” dedi.
‘BÖYLE GİDERSE ESNAF DÜKKÂN KAPATACAK’
Bazı esnafların siftah yapamadan eve gittiğini belirten Kalkan, “Esnaf zor durumda, inşallah dolar düşer. Esnafın durumu da düzelir. Türkiye’nin önü de açılır” şeklinde konuştu. Kalkan, işler bu şekilde devam ederse esnafın dükkan kapatabileceğini söyledi.
‘KÜÇÜK ESNAFIN İŞ YAPACAK İMKÂNI YOK’
Doların yükselmesiyle fiyatların da artış gösterdiğini söyleyen esnaf Metin Balaban ise daha önceden 20 liraya satın alınan bir parçanın şimdi 30-35 lira olduğunu kaydetti. Balaban şunları söyledi: “Bazı esnaflar elinde bulundurduğu malzemeyi stokladığı için uygun fiyata satıp müşteriyi alabiliyor. Bizim elimizde ürün çeşidi çok bulunduğu için müşteri almak istediğini bulabiliyor. Ama daha küçük esnaf, böyle bir imkânı olmadığı için iş yapamıyor.”
PAZARLIK SÜRESİ
Krizin artmasıyla birlikte çok uzun süre müşterilerle tartışmalara girdiğini, müşterinin pazarlık yapmak için beklediğini söyleyen Balaban, “Eskiden müşteriyle bir iki dakika pazarlığa girerken, şimdi bu süre on-on beş dakikayı buluyor. Dolar zengini zengin, fakiri de fakir yaptı. Doların yükselmesi en çok fakiri etkiledi. Parası olmayan gelip direnirken zengin gelip parasını verip alıyor” şeklinde konuştu.
MÜŞTERİLERLE TARTIŞMA DURUMUNA GELİNDİ
Sattığı malzemenin günlük olarak kura bağlı değişkenlik gösterdiğine işaret eden esnaf Mehmet Kurtullu da, “Müşteriler dükkana gelip malzeme aldığında dolarla ilişkisi yok diyor. Bu işle uğraşanlar fiyatların yüksekliğini anlayabiliyor ama köyden gelen insanlara bir türlü kendimizi inandıramıyoruz. Bizim aldığımız ürün içerde üretilmediği için dolar üzerinde gelince fiyat yükseliyor diyoruz” dedi.
‘GELİR AZ GİDER ÇOK’
Yedek oto parça satan Yılmaz Yıldız ise satılan parçalardan kar elde edemediğini ifade ederek, giderlerinin arttığını, gelirlerinin ise azaldığını söyledi. Mevcut krizle birlikte kemer sıkma durumuna gelindiğini kaydeden Yıldız, hükümetin insanları bazı şartlara alıştırdığı için tepki vermediğine işaret etti. Yıldız, “Fiyatların yükselmesine bazı yurttaşlar, ‘He normaldir’ diyor bazı yurttaşlar da tepki gösteriyor ama elinden bir şey gelmiyor. İster istemez buna tepki veren de var hiçbir şey yokmuş gibi davranan da var” dedi.
‘HER ŞEYE ZAM GELİYOR’
Daha önce arabasını tamirata getirdiğinde 450 lira verdiğine vurgu yapan araç sahibi Hanifi Çınar, fiyatların yüksek olmasından şikayetçi. Çınar, şunları dile getirdi: “Parçalar dolar endeksli olduğu için hep halk zarar gördü. Para hep halkın cebinden çıkıyor, her gün her şeye zam geliyor. Sadece araba değil bir sürü şeye zam geldi. Zaten başımızdakilere bir şey olmuyor, hep halka oluyor.”
(www.mezopotamyaajansi.com)
