Çocukluk dönemindeki dünyayı anlamlandırma ve tanıma sürecinde görme duyusu en önemli rolü üstleniyor. Ancak bu dönemde yapılan bazı ihmaller ve meydana gelen göz rahatsızlıkları ilerleyen dönemlerde çocuğun sosyal yaşamını negatif yönde etkileyecek sonuçlara neden olabiliyor. Bu nedenle ciddi sonuçların önüne geçmek için çocuklarda meydana gelebilecek göz tembelliği, kırma kusurları, şaşılık ve renk körlüğü gibi göz rahatsızlıklarının doğru bilinmesi gerekiyor.
Çocuklarda en sık görülen göz rahatsızlıkları
Miyopi: Gözün önden arkaya olan çapının uzaması veya göz merceğinin ışığı fazlasıyla yansıtması, miyopa yol açabilir. Uzaktaki cisimleri net olarak göremeyen kişilerde görülen miyopi, 0-6 yaş arasındaki çocukların %4’ünde gözlemlenirken, 5-17 yaş arasında görülme oranı %9’dur. Gözlük ve lens kullanımının yanı sıra ilerleyen dönemlerde gözlerin uygun görülmesi halinde lazer ile tedavi edilebilir.
Hipermetropi: Halk arasında yakını görememe hastalığı olarak bilinen bir başka kırma kusuru olan hipermetropi, gözün önden arkaya olan çapının daralması ile oluşur. Doğuştan oluşabilen hipermetropi, 0-6 yaş arasındaki çocukların %21’inde görülürken, 5-17 yaş arasında görülme oranı %13’tür. Gözlük ve lens kullanımının yanı sıra ilerleyen dönemlerde gözlerin uygun görülmesi halinde lazer ile tedavi edilebilir.
Astigmat: Kırma kusurları arasında çocuklarda en sık görülen rahatsızlık olan astigmat, göze gelen ışınların tek bir noktada kesişmesi ile oluşur. Göz küresindeki uyumsuz eğrilerin sebep olduğu astigmatta görüntü bulanıklaşır. Miyopi ve hipermetropi hastalarında gözlemlenen astigmat, 0-6 yaş arasındaki çocuklarda görülme oranı %15 ile 28’i arasındadır. Gözlük ve kontakt lens kullanımı ile kontrol altına alınabilen astigmat, ilerleyen yıllarda operasyon ile tedavi edilebilir.
Şaşılık: Göz doktorları tarafından ihmal edilmemesi şiddetle tavsiye edilen şaşılık, halk arasında göz kayması olarak da biliniyor. İlerleyen dönemlerde görme kaybına varabilecek ciddi sonuçlar oluşmasına yol açabilir. Şaşılık, 0-6 yaş arasındaki çocukların %3’ünde görülür. Tedavi başarısı için, erken başlamak büyük önem taşır. Herhangi bir kırma kusuru olan hastalarda 18 yaşına kadar gözlüğe devam edilmesi tavsiye edilir. Sadece bir gözde oluşan şaşılıklarda ise kapatma tedavisi uygulanır.
Göz tembelliği: Gözlerde veya göz sinirlerinde herhangi bir yapısal problem bulunmamasına rağmen, bir gözün diğerine göre oranla veya her iki gözün düşük görme kapasitesine sahip olması sebebiyle oluşan göz tembelliği, 0-6 yaş arasındaki çocukların %3’ünde görülür. Şaşılık, kırma kusurları, doğuştan katarakt, korneal leke veya göz kapağı düşüklüğü sebebiyle oluşabilen göz tembelliği teşhisinin özellikle 7 yaşın altında teşhisi konulması önem taşıyor. Sık göz kırpma, sıklıkla ovalama, dijital ekranlara bakarken başı bir yana eğme veya yazıları parmakla takip etme, göz tembelliğinin habercisi olabilir. Göz tembelliği, gözlük ve kapama tedavileri ile kontrol altına alınabiliyor.
Renk körlüğü: Kırmızı, yeşil ve mavi renklerden bir veya daha fazlasını ayırt edememe ile ortaya çıkan renk körlüğü, erkek çocuklarda bulunan X genine bağlı olarak gelişen bir rahatsızlık. Doğumsal bir rahatsızlık olmasına rağmen, çocukların renkleri ve çevreyi öğrenme çağında olması sebebiyle kolaylıkla fark edilemiyor. Erkek çocukların %2’sinde görülen renk körlüğünün bir tedavisi bulunmuyor. Renklerin ayırt edilebilmesi için özel olarak üretilen kontakt lensler sayesinde etkili sonuçlar alınabiliyor.
Erken teşhis ve doğru müdahale hayat kurtarıcı oluyor
Özellikle erken doğum olan çocuklarda görülen Prematüre Retinopatisi rahatsızlığı, hemen müdahale edilmesi gereken ciddi bir durumdur. Bunun yanı sıra gözlerde sıklıkla çapaklanma, şaşılık, travma sonucu oluşan yaralanmalar ve optik sinirlerde oluşan problemler sonucu oluşabilecek rahatsızlıklar da bu yaştaki çocuklarda sıklıkla görülen göz hastalıkları arasında yer alıyor. Bu noktada ebeveynlere büyük sorumluluklar düşüyor. Çocuklarının göz sağlığında ortaya çıkabilecek belirtilerin incelenmesi ve profesyonel bir destek alınması gerekmektedir. Çünkü bu dönemde gerçekleştirilecek erken teşhis ve doğru tedavi ileriki dönemler için hayat kurtarıcı olmaktadır.
Doğum sonrası 4 – 6 hafta arasında göz muayenesi şart
Çocuklarda meydana gelebilecek göz rahatsızlıklarının okul öncesi dönemde yapılacak göz muayeneleri ile tespit etmek mümkün. Doğumdan sonra 4 – 6 hafta arasında mutlaka göz muayenesinin yapılması gerekmektedir. Bu dönemde yapılacak muayene erken doğan bebeklerin gözlerinde görülen Prematüre Retinopatisi hastalığının veya genetik rahatsızlıkların tanısını kolaylaştırmaktadır. Bebeklerde 6 ay - 1 yaş arasında yapılacak muayeneler ise özellikle şaşılığın tespiti ve tedavisi için önemlidir. Burun kökünün henüz gelişmemesine bağlı olarak gözlerde yalancı kayma denilen durumun da görülebildiği bu dönemde kaymalar mutlaka tedavi gerektirir. 1 yaşında gerçekleştirilecek kırma kusuru muayenesi ise göz tembelliklerini net bir şekilde ortaya çıkarmaya yardımcı olmaktadır.
Çocuklarınızda bu belirtiler varsa dikkat edin
Çocukların göz sağlığı 0 – 16 yaş arasındaki dönemde doğru şekilde takip edilmelidir. Bebeklik döneminde, okul öncesi dönemde veya okul süresince düzenli göz muayenelerinin yanı sıra göz sağlığının takibi birçok göz hastalığını küçük yaşlarda ortaya çıkarmaktadır. Göz kayması, göz kapağı düşüklüğü, göz yaşarması, göz kapaklarındaki şişlik gibi belirtilerin göz ve göz çevresinde meydana gelmesi durumunda mutlaka uzman bir hekime danışılmalıdır. Bunun yanı sıra ilerleyen yaşla birlikte çocukların hayatına giren teknolojik cihazların kullanımına da dikkat edilmelidir. Bu cihazlara sürekli yakından bakmak miyopi rahatsızlığına davetiye çıkarmaktadır. Bunun nedeni ise dijital ekranlardan yayılan zararlı ultraviyole ışını olan mavi ışıktır. Bu riski minimuma indirmek için çocukların, dijital ekranların başında geçirdiği zamanın kontrol altında tutulması önemlidir.
