Türkiye’de 2018 yılı fıstık rekoltesin de 2017 yılına göre yüzde 208 artış sağlayarak ve 240.000 tonluk bir üretim gerçekleştirdi,2019 yılında da 85.000 ton üretim gerçekleştirmiş. Fıstığın yıllar arasındaki yüksek verim ve düşük verim olmasının sebebi fıstıkta yaşanan Periyositede (bir yıl meyve verip, ertesi yıl vermemesi ya da çok az vermesi) kaynaklanmaktadır.
Şanlıurfa Türkiye Fıstık üretiminin yaklaşık % 50’ni karşılamaktadır, son yıllarda da Urfa’da fıstık dikim alanı bayağı artmaktadır.
TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Şanlıurfa Şubesi olarak yaptığımız maliyet analiz hesaplamalarında üreticiye bir kilo Fıstığın maliyeti 25.311 Kğ /TL’dir. Bu maliyet hesaplanmasında üreticinin Fıstığa yapmış olduğu 15 yıllık Fıstık meyve verene kadar ki bakım masrafları eklenmemiştir.
Maliyetlerin yüksek olmasıyla birlikte Fıstık üreticileri çok zor durumdadır. üretilen Fıstık maliyetleri dahi karşılayamamaktadır. Bugün tek yılda üretilen çekirdeğin kilosunun bile 40 TL ye satıldığı bir dönemde 15 yılda ürün alınmadan bakım yapılan bir kilo kavlatılmış Fıstık piyasada 42 TL ye fiyat bulmaktadır. Fıstıktan başka gelir kaynağı bulunmayan ve Periyodisite (bir yıl ürün verip bir yıl ürün vermeme) nedeniyle ancak iki yılda bir ürün alabilen fıstık üreticileri zor durumdadır.
TMO Fındık alımları için nasıl fiyat açıklıyorsa ve TMO fındığı alıyorsa Fıstık içinde fiyat açıklamalı ve alımını yapmalı. Şanlıurfa dada Fıstık borsası kurulmalıdır ve ürüne prim verilerek desteklenmelidir, aksi takdirde üreticiler tüccarın vicdanına terkedilecektir. GAP projesi kapsamında Fıstık üretim alanları da tarımsal sulama kapsamı içerisine alınması gerekir.
ŞANLIURFA İLİ 2020 YILI ANTEPFISTIĞI ÜRETİM MALİYETİ (TAHMİNİ)
Yaptığımız çalışmalara göre ilimizin Antepfıstığının üretim maliyeti 1406,16 TL/DEKAR fiyat olarak yaklaşık maliyet ortaya çıkmıştır. Periyodisite (meyve tür ve çeşitlerinin bir yıl meyve verip, ertesi yıl vermemesi ya da çok az vermesi)
Masrafları da Periyodisite yılında %20 düşersek 1406,2-281,24=1124,96 1406,2+1124,96=2531,16 2531.16/100= 25.311 TL/KĞ Kuru Antepfıstığının maliyeti
Bu maliyet hesaplanmasına üreticinin 15 yıllık yaptığı masraflar eklenmemiştir.
ABDULLAH MELİK
TMMOB ZİRAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
ŞANLIURFA ŞUBE BAŞKANI
