Fed başta olmak üzere Merkez bankalarının kararları, para politikası beklentilerini ve piyasa hareketlerini yönlendirmede çok önemli olacak. Özellikle; küresel ekonominin son finansal stres unsurları, PMI’ların ortaya koyduğu kısmi yavaşlama etkenleri gibi stagflasyon (yüksek enflasyon içinde durgun büyüme) belirtileri eşiğinde, para politikası evriminin hassas dengelere bağlı olduğu görülmektedir. Yarın kararları açıklanacak olan FOMC toplantısında, varlık alımının azaltılmasının zamanlaması hakkında bir güncelleme verilmesi bekleniyor.
Genel ekonomik faaliyet ve büyümeye dair verilere ilişkin bazı pürüzler ortada… Krizden çıkış sürecinde hızlı bir şekilde gerçekleşen toparlanmaya en çok yardımcı olan etmen ise sağlanan likidite oldu. Şimdi ise, aşılamanın sayesinde yeniden bir tam kapanmalı resesyon etkisi baz senaryo dahilinde değilse de, Delta dalgası belirsizliğinin devam etmesi büyümede geri çekilme olabileceği risklerini aktif tutuyor. Son istihdam verilerini tek başına baz almak ise yetersiz bir analiz olacaktır, çünkü istihdam artışının yavaşlaması organik bir devinim içinde de gerçekleşebilir. Yeniden daralma efekti görülmediği sürece, o açıdan rakamlar için endişe edecek bir durum yok. Delta'nın etkisi, önceki dalgalara kıyasla işe alımlar üzerinde daha az zararlı oldu; Eylül ayında işe alımlarda bir toparlanma veya Ağustos ayına yönelik yukarı yönlü revizyon resmi olumluya çevirir. Ancak para politikasının ultra gevşek noktadan daha az gevşek noktaya doğru salınması şu ortamda daha doğru bir strateji, çünkü elimizde olan enflasyon değişkeni zorlayıcı ve talep koşullarından gelen etkinin elemine edilebilmesi için biraz koşulları sıkılaştırmak gerekebilir. Çünkü bu enflasyonun kontrol dışı pandemik kalem ve arz etkileri kadar, kontrol dahilindeki talep etkileri de var.
Buna karşılık; Ağustos ayında hayal kırıklığı yaratan istihdam rakamları ve yine Ağustos TÜFE’sinin beklenenden daha yumuşak olmasının zaman kazandırıcı etkileri değerlendirilebilir. Normalde Eylül toplantıları Fed kararları açısından da sürekli olarak itici güç olur, ancak bu sefer değişkenler farklı. Dot plot tarafında ise muhtemelen fazla değişiklik olmayacak, faiz konusundaki baz senaryo korunacaktır. Ki, orada 2023 senesini veya ekonomik başarıya göre belki bir kademe daha erken (2022 sonu mesela) beklemeyi sürdürürüz.
Enflasyonun %2'nin oldukça üzerinde seyrettiği bir ortamda FOMC’den bir daralma duyurusu veya ipuçları bekleniyor. Muhtemelen bir sinyal şeklinde olacaktır, ayrıca Fed’in politika açıklamasında finansal piyasa stresine ne kadar yer vereceği konusu da önemli. Çin’den Evergrande emlak piyasası kriz etkisi ve borç tavanı belirsizliğinin Fed’i ne kadar geride tutabileceğine bakacağız. En son Covid vakalarındaki artışın getirdiği belirsizlikler de var. Biraz zaman kazanmak makul görünüyor, bu nedenle Kasım veya Aralık toplantısına ilk aksiyonun bırakılması ve 2022’yi içine alacak şekilde tapering dilimlerinin gerçekleştirilmesi beklenebilir. Duyurunun Kasım’da yapılıp, ince ayarlı azaltımın Aralık ayında başlatılması da bir seçenek. Bunun belirleyici de şu olur; Fed küresel bulaşıcı yavaşlama riskini ne seviyede görüyor? Potansiyel başlangıç tarihi muhtemelen yarın olmayacaktır, ancak yılsonundan önce olması çok olasıdır.
Haziran FOMC toplantısı nokta grafiği… (Kaynak: Bloomberg, Federal Reserve)
Varlık alımları şu anda ayda 80 milyar USD Hazine tahvili (GB), 40 milyar USD ipoteğe dayalı menkul kıymetler (MBS) miktarında yapılıyor. Fed’in bu dilimleri sonraki toplantılarda azaltmaya başlaması muhtemel demiştik. Politika açıklamasındaki ayarlar, çok yoğun şekilde tapering başlangıcı ve ilerlemesi ile ilgili kısa çıkarımlar sunacak. Ekonomik risk dengesi ile alakalı tümce önemli, bu noktada Fed’in çift taraflı senaryo analizinde politika araçlarını kullanma eşiği görülecektir. İyimser bir revizyon, tapering olgusunu sonraki toplantıda ortaya dökecektir. Güncellenmiş ekonomik projeksiyonlar da önemli olacak. Haziran ayındaki projeksiyonlara göre; büyüme beklentileri aşağı yönlü, enflasyon beklentileri ise yukarı yönlü revize edilebilir. Dolayısıyla, bu iki ekonomik kriter tarafından çapraz ateşe tutulacağız. Çünkü daha yavaş büyüme “tapering olmasın” derken, daha yüksek enflasyon “tapering olsun” diyor.
Kaynak Enver Erkan-Tera Yatırım
Hibya Haber Ajansı
