Ruble… Yaptırımlar, Rus finans piyasalarında bir erimeyle sonuçlandı, rubleyi ABD doları karşısında tüm zamanların en düşük seviyelerine gönderdi ve Rusya'nın finansmana erişiminin yanı sıra merkez bankasının döviz rezervlerinin çoğuna erişimini de felce uğrattı. Çatışmanın daha da artması veya yaptırımların yoğunlaşması durumunda, ruble ABD doları karşısında sürekli olarak yeni düşüşler yaşayabilir.
2014 benzerlikleri ve farklılıkları… Ruble cinsinden 10 yıllık getirilerin çıkmasıyla birlikte devlet tahvilleri düştü, kredi temerrüt takası marjları artık önemli ölçüde daha yüksek bir devlet temerrüdü olasılığı anlamına geliyor. Rusya ekonomisinin bu yıl resesyona gireceği ve Kırım'ın işgaline bağlı yaptırımların uygulandığı ve petrol fiyatlarının düştüğü 2014-2016 dönemindeki davranış biçimine benzer bir seyir izleyebileceğine dair ihtimal yüksek. Farklı olan değişkenler, yaptırımların direkt olarak ekonominin çöküşünü hedeflemesi ve petrol fiyatlarının yüksek olması. Petrol fiyatlarının artması normalde Rusya’nın lehinedir, ancak petrolünü satabildiği sürece.
Merkez bankasının rezervleri kullanılamaz durumda olduğundan, CBR politika oranları önümüzdeki birkaç çeyrek için %20'de kalacak veya duruma göre daha da artırılabilecektir.
Rusya Merkez Bankası rezervleri... Kaynak: Bloomberg, CBR
1998 Rusya krizi... 1998 krizinde yatırımcılar, ruble ve Rus varlıkları (menkul kıymetler gibi) satarak piyasadan kaçtı ve bu da ruble üzerinde aşağı yönlü baskı yarattı. Bu, Merkez Bankası'nı yabancı rezervlerini Rusya'nın para birimini savunmak için harcamaya zorladı ve bu da yatırımcı güvenini daha da aşındırdı ve rublenin altını oydu. Merkez Bankası'nın 1 Ekim 1997 ile 17 Ağustos 1998 tarihleri arasında ABD doları rezervlerinin yaklaşık 27 milyar dolarını dalgalı çıpayı korumak için harcadığı tahmin edilmektedir.
2014 – 2017 krizi… Söz konusu dönemde Rus ekonomisine olan güven eksikliği en az iki ana kaynaktan kaynaklanıyordu. Birincisi 2014 yılında petrol fiyatlarındaki düşüş. Rusya'nın önemli bir ihracat kalemi olan ham petrolün fiyatı, Haziran 2014 ile 16 Aralık 2014 arasındaki yılın en yüksek seviyesi arasında %50'ye yakın düşüş gösterdi. İkincisi ise uluslararası ekonomik yaptırımların sonucudur. Rusya'nın Kırım'ı ilhak etmesinin ve Donbas Savaşı'nın ardından Rusya'ya dayatılan yaptırımlar, ekonomide çözülmeye yol açtı. Bu kriz döneminde Rusya Merkez Bankası’nın toplam net döviz müdahalesinin 2014 yılı için 76 milyar dolar olduğu ortaya konmakla birlikte, kriz döneminin toplamında 150 milyar dolara yakın bir rezerv azalması görülmektedir.
Sonuç? Ruble, kriz öncesi profilinden çok farklı bir noktada. Dünyadaki arz açığından ve yüksek talepten kaynaklı petrol fiyatları artışı Rusya’yı en dayanıklı EMFX üyelerinden birisi haline getiriyordu. Ancak yaptırımların etkisiyle paralize olan rezervler, artık enerji fiyatlarının yükselmesine rağmen rublenin profilini zayıflatıyor. CBR FX rezervlerini ve Rusya'nın egemen servet fonunu hedef alan yaptırımlar ülkenin dış tamponlarını aşındırdı ve döviz rezerv kapsamı artık yetersiz. Yaptırımlar ruble cinsi varlıkları çevrilebilir olmaktan çıkardığı için, SWIFT benzeri adımların etkisi aslında kağıt üzerinde görünenden daha fazla. Rusya, GSYH’sinin %5’i kadar cari fazla veriyor. Söz konusu durum Rusya’nın petrol ve doğalgaz ihraç etmesinin önüne set çekerse, Rusya’yı olası bir krize karşı dayanıklı yapan cari fazla olgusunun da aşınacağı muhakkak.
Kaynak: Tera Yatırım
Hibya Haber Ajansı
