Fiyat riskleri… Piyasa katılımcıları, fiyatların Rusya'dan mal arzına yönelik gelecekteki yaptırım olasılığına nasıl tepki verdiğini ve ilave tedarik zinciri kesintilerinin metalleri nasıl etkileyebileceğini izliyor. Petrol bu kapsamda yukarı hareketine devam ediyor. Ambargonun ve Kuzey Akım 2’nin iptalinin petrol akımını ilave olarak kesintiye uğratabileceğine dair risklere ek olarak, kısa vadede fiyatları yumuşatabilecek İran petrolü veya kaya gazı gibi unsurlar ver olmakla birlikte, genel fiyat riski şu an hala yüklenilecek ek ulaştırma maliyetlerinden dolayı yukarı olarak görünüyor.
Elektrikli araç teknolojisi… Rusya'nın metal üretimine yaptırımlar uygulanırsa, fiyatlar daha da yükselebilir ve elektrikli araçların ve diğer malların maliyetlerini artırabilir. Batarya fiyatlarının artması ve 2023'ten itibaren merkezi sübvansiyon seviyesindeki belirsizliğin artmasıyla beraber şu an elektrikli araç şarj maliyetlerinin yükselmesi söz konusu. Ukrayna-Rusya kriziyle daha da güçlenecek olan hammadde tedarikiyle ilgili sorunlar ve gecikmeler göz önüne alındığında 2030 yılına kadar ulaşım sektöründen kaynaklanan sera gazı emisyonlarını azaltma konusundaki ön hedefe doğru ulaşım yavaşlama riskiyle karşı karşıya.
BloombergNEF Elektrikli Araç Görünümü (EVO) Veri Kümesi’ne göre elektrikli araç satışları ve talebinin ülke ve yıl bazında görünümü… Kaynak: Bloomberg
Baz metal maliyetleri… Şu anda piyasada olan jeopolitik krizin sayısallaştırılması zordur. Rusya'nın Ukrayna'yı işgali, paladyum, alüminyum, nikel ve diğer önemli emtiaların mevcudiyeti üzerinde baskı oluşturduğundan fiyatların son dönemde keskin şekilde yükselmesini izliyoruz. Ruslar şu an için hala ihracat yapabiliyor, artık yoğunlukla Çin pazarına daha çok mal satacaklardır. Çin bazı stratejik materyalleri Rusya’dan alabilir ve küresel ticaret ağının içinde tutabilir. Elektrikli araç bataryası bunların başında geliyor. Baz fiyatlarda ise tedarik zinciri kesintilerinin etkilerini gözlemleyeceğiz.
Paladyum, platin, petrol ve altın fiyatları karşılaştırması… Kaynak: Bloomberg
Sonuç? Jeopolitik noktada akımların nasıl düşeceğine ilişkin soru, ilerleyen dönemde emtia grubuna ilişkin baz maliyetlerde ana belirleyici olacaktır. Küresel arz endişelerinin hissedilmeye başlamasıyla ağırlıklı olarak otomotiv sektöründe kullanılan materyallerde fiyat hareketleri sektörel maliyetleri de etkileyecektir. Tedarik zincirlerindeki salgın nedenli kırılma, Rusya-Ukrayna krizi ile yeni bir boyuta ulaştı, bu da normalleşme beklentilerini öteliyor. Rusya'yı küresel ekonomiden izole etme girişimleri piyasadaki mal ve girdi açığını büyütücü bir etkide bulunacaktır. Keskin bir şekilde yükselen belirsizlik söz konusudur. Rusya’nın ticaret ağı içinde kalma zorlukları ve Batı’nın yeni tedarikçi bulma sıkıntıları ticaret yollarını kaydırması açısından Çin gibi aktörlerin avantajına olabilir. Teknolojide dönüşüm ihtiyacı, böylesine bir pazar kuvvetlendirmesine ihtiyaç olduğunu ortaya koyuyor.
Kaynak Tera Yatırım-Enver Erkan
Hibya Haber Ajansı
