Niceliksel sıkılaşma… Fed, vadesi gelen Hazine menkul kıymetlerinin ve MBS'nin itfa edilmesi yoluyla bilançosunu bir kez daha pasif bir şekilde küçültüyor. Bilanço küçültme, niceliksel sıkılaştırma olarak da bilinir. Fed potansiyel olarak MBS ve/veya Hazine menkul kıymetlerinin aktif satışını üstlenebilir, ancak öngörülebilir gelecekte bunu yapması çeşitli parametrelere bağlı olacaktır.

Fed bilançosunun normal boyutu… QT'nin Hazine getirileri ve daha geniş anlamda finansal koşullar üzerindeki kesin etkisi, nihayetinde Fed'in 9 trilyon dolarlık bilançosunu ne kadar azaltacağına bağlı olacaktır. Peki, Fed'in bilançosu için "normal" veya "denge" boyutu nedir ve bu boyuta ulaşması ne kadar sürer? 1990 ve 2007 yılları arasında Fed'in bilançosu ortalama olarak nominal GSYİH'nın yaklaşık %6'sına eşitti. Bu orana bugün geri dönmek, mevcut seviyelerden 7,4 trilyon dolarlık muazzam bir düşüş ile kabaca 1,5 trilyon dolarlık bir bilanço gerektiriyor.

Fed'in bilançosunun yakın zamanda 1,5 trilyon dolara dönmesi elbette pek olası değil. Artı olarak belli ölçekte büyüklüğe sahip bir bilanço aktif çerçevesi, gelecekte bir noktada başka bir derin ekonomik gerileme olması durumunda ihtiyaç duyulduğunda QE'ye dönüşü çok daha kolay hale getirir.

Federal Reserve bilanço büyüklüğü tarihsel gelişimi… Gri alanlar resesyon dönemleri olarak işaretlenmiştir. Kaynak: Federal Reserve

QT ne zaman sona erecek ve bu noktada bilanço ne kadar büyük olacak? Fed'in 2017-2019 yılları arasında QT ile ilgili deneyimi, merkez bankasının mevcut dönemde QT'yi ne zaman durdurabileceği konusunda faydalı bir şablon sunuyor. Banka rezervlerinin miktarı GSYİH'nın yaklaşık %8,5'ine düştüğünde Fed'in bilanço küçültme sürecini muhtemelen sonlanacak. Rezervlerin GSYİH'ye oranı ise 2025'in başlarında %8,5'e yaklaşacak görünüyor. Bu nedenle, bilançonun "denge" boyutuna ulaşması için QT'nin 4Ç24'e kadar azalmadan devam etmesi gerekiyor. Bu da QT’nin 1Ç25’te yavaşlayacağını gösteriyor.

Bu senaryoya göre, Fed'in bilançosu mevcut boyutu olan 8,9 trilyon ABD dolarından 1Ç25'te yaklaşık 6,5 trilyon ABD dolarına gerileyecek. Şu anda bir durgunluk olasılığı oldukça yüksek. Ekonomi öngörülebilir gelecekte bir gerilemeye girerse, Fed muhtemelen QT'yi bilanço 6.5 trilyon dolara ulaşmadan çok önce sona erdirecektir. Her iki senaryoda da, Fed'in bilançosu öngörülebilir gelecekte yüksek kalmaya devam edecektir.

 

Mevduat bankaları toplam rezervleri… Kaynak: Federal Reserve, St. Louis Fed FRED

Sonuç? Fed faiz oranlarını artırmaya devam edecek. Sıkılaşmanın boyutunu artırması ise aktif MBS satışları veya terminal faiz oranının yükseltilmesi şeklinde olabilir. Parasal koşulların daha hızlı veya daha yavaş sıkılaşmasına ölçüt olacak etki ise enflasyon ve ileriye dönük beklentilerden ileri gelecektir. Fed, sadece faiz oranlarını değil bilançoyu da aktif bir şekilde kullanma stratejisini, yüksek enflasyon etkileri devam ettiği sürece devreye alabilir. Talep enflasyonu direkt müdahale edilebilecek alan olduğundan, tedarik zincirinden veya hammadde arzından kaynaklı enflasyondan ibaret bir durumun oluşması Fed’in sıkılaşmasının işe yaradığını gösterecektir.

Kaynak: Tera Yatırım
Hibya Haber Ajansı